Cúm mùa và những biến chứng nguy hiểm không được xem nhẹ

Biến chứng nặng ở các nhóm nguy cơ cao

 

Cúm mùa là bệnh truyền nhiễm với tốc độ lây lan nhanh chóng do virus cúm (Influenza virus) gây ra. Bệnh có các triệu chứng tương tự cảm lạnh thông thường nhưng biến chứng của cúm mùa nguy hiểm hơn rất nhiều, có thể dẫn đến tử vong nếu chủ quan trong phòng bệnh.

 

Bất kỳ ai cũng có thể mắc cúm mùa, kể cả người khỏe mạnh chưa từng có tiền sử bệnh mãn tính. Tuy nhiên, các biến chứng nghiêm trọng do cúm mùa gây ra dễ xảy ra hơn và nghiêm trọng hơn ở một số nhóm đối tượng như trẻ nhỏ, người già và người mắc bệnh mãn tính.

 

Để phòng chống dich cúm và các biến chứng do cúm mùa theo khuyến cáo, người dân cần tiêm vắc-xin cúm mùa nhằm tạo lá chắn miễn dịch cho cơ thể, tăng khả năng chống lại các vi khuẩn và virus gây bệnh. 

Cụ thể, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi thường dễ gặp biến chứng do hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ, cơ thể còn yếu ớt nên khó chống lại sự xâm nhập của virus. Người già trên 65 tuổi do quá trình lão hóa nên hệ miễn dịch suy giảm, đồng thời thường mắc các bệnh nền nên dễ bị biến chứng nặng.

 

Các đối tượng mắc bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường, hen suyễn, bệnh thận mãn tính hay bệnh thần kinh cũng có nguy cơ cao. Ngoài ra, người bị suy giảm miễn dịch như bệnh nhân dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc phụ nữ mang thai cũng là nhóm dễ bị biến chứng nặng do cúm.

 

PGS-TS.Nguyễn Thị Thu Hoài, Viện trưởng Viện Tim mạch quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, cúm mùa có thể làm nặng thêm các triệu chứng ở bệnh nhân suy tim và làm tăng nguy cơ các biến chứng tim mạch không chỉ ở người bệnh nền mà còn ở cả người khỏe mạnh.

 

Cúm có thể gây sốt, mất nước và tăng nhu cầu oxy khi nhiễm cúm, khiến tim phải làm việc nhiều hơn, dễ dẫn đến suy tim cấp mất bù ở bệnh nhân suy tim, tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim ở bệnh nhân tim mạch.

 

Thêm vào đó, bệnh nhân tăng huyết áp hoặc suy tim thường đang dùng thuốc giãn mạch và lợi tiểu. Khi bị cúm, bệnh nhân có thể bị mất nước và giãn mạch do sốt. Vì vậy, cần tham vấn ý kiến bác sĩ tim mạch ngay để điều chỉnh thuốc kịp thời.

 

Cúm mùa cũng có thể làm tăng nguy cơ các biến chứng tim mạch ở cả người khỏe mạnh và bệnh nhân có bệnh lý nền tim mạch. Một số trường hợp, cúm có thể dẫn đến viêm cơ tim cấp, gây rối loạn nhịp tim cấp, suy tim cấp tiến triển nhanh. Các biến chứng này sẽ càng nguy hiểm hơn nếu bệnh nhân có bệnh tim mạch mạn tính.

 

Dù phần lớn các ca bệnh ở mức độ nhẹ, các bác sĩ vẫn cảnh báo những nhóm nguy cơ cao như trẻ nhỏ, người cao tuổi và người mắc bệnh nền cần đặc biệt thận trọng.

 

Các triệu chứng của cúm thường xuất hiện đột ngột, bao gồm sốt, đau nhức cơ thể, mệt mỏi, ho khan, đau họng, nghẹt mũi, đau đầu. Đối với người khỏe mạnh, các triệu chứng này thường tự khỏi mà không cần điều trị.

 

Tuy nhiên, đối với những người có bệnh nền hoặc sức đề kháng suy giảm, cúm có thể gây các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy hô hấp, suy đa tạng, thậm chí tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.

 

Một số trường hợp nặng cần áp dụng các phương pháp điều trị chuyên sâu như hỗ trợ hô hấp, tuần hoàn bằng máy hoặc ECMO (hệ thống oxy hóa qua màng ngoài cơ thể). Đặc biệt, bệnh có thể tiến triển nhanh chóng ở người cao tuổi, bệnh nhân đái tháo đường, suy tim, suy thận hoặc ung thư, nguy cơ tử vong rất cao.

 

Chủ động phòng dịch bằng vắc-xin

 

Để phòng chống dich cúm và các biến chứng do cúm mùa theo khuyến cáo, người dân cần tiêm vắc-xin cúm mùa nhằm tạo lá chắn miễn dịch cho cơ thể, tăng khả năng chống lại các vi khuẩn và virus gây bệnh. Vệ sinh nơi ở sạch sẽ, chú ý kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm trong phòng phù hợp.

 

Bên cạnh đó, cần kiểm soát bệnh nền tốt. Người béo phì, tiểu đường, hen suyễn, phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), bệnh tim cần kiểm soát bệnh nền. Do nhóm này có nguy cơ diễn tiến viêm phổi sau khi mắc cúm cao hơn so với người bình thường.

 

Bệnh cúm có thể diễn tiến viêm phổi sau khoảng 7-10 ngày kể từ khi khởi phát triệu chứng cúm. Nếu có biểu hiện sốt kéo dài, mệt mỏi, yếu cơ, khó thở, đau ngực dữ dội hoặc đau nhói, nhịp tim nhanh, môi và móng tay màu xanh... người bệnh cần đi khám sớm.

 

Với tiêm vắc-xin theo bác sỹ Nguyễn Thị An, Hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec, bệnh cúm mùa thường lành tính nhưng trong một số trường hợp có thể tiến triển nặng với các triệu chứng như sốt cao, khó thở, phù phổi do suy tim, thậm chí có thể gây tử vong.

 

Theo chuyên gia, bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh cúm, bệnh dễ gặp nhất ở những đối tượng có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện hoặc sức đề kháng yếu như trẻ sơ sinh: Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi chưa được tiêm vắc-xin cúm nên có nguy cơ nhiễm cúm rất cao.

 

Đối với những em bé sinh non (dưới 32 tuần tuổi) kèm theo những nguy cơ về sức khỏe có khả năng mắc cúm cao hơn và diễn biến nặng nề hơn.

 

Trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện là đối tượng có nguy cơ cao mắc các bệnh truyền nhiễm, trong đó có cúm mùa.

 

Với những trẻ mắc bệnh lý nền như suyễn, rối loạn chuyển hóa, bệnh tim bẩm sinh, bệnh gan, thận… thì nguy cơ mắc cúm và biến chứng đặc biệt cao, do đó trẻ em luôn là đối tượng được khuyến cáo tiêm vắc xin cúm đầy đủ và tiêm nhắc lại mỗi năm một lần.

 

Người lớn >65 tuổi; những người có bệnh nền mãn tính như: tiểu đường, tim phổi, suy thận hoặc suy gan, suy giảm miễn dịch... là những đối tượng dễ mắc các biến chứng nặng khi mắc cúm.

 

Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú cũng là đối tượng cần đặc biệt chú ý, tránh mắc cúm bởi có thể ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ.

 

Theo đó, khi mang thai, cơ thể người phụ nữ có nhiều sự thay đổi, nội tiết tố thay đổi, hệ miễn dịch yếu hơn khiến cho sức đề kháng của họ suy giảm.

 

Điều này khiến cơ thể bà bầu nhạy cảm hơn và dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh. Tương tự, trải qua quá trình sinh nở, người phụ nữ bị suy giảm sức khỏe thể chất cũng như sức đề kháng, tạo điều kiện cho virus cúm dễ dàng tấn công.

 

Do đó, những người trên 50 tuổi, suy giảm miễn dịch, mắc bệnh nền, bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh COPD, trẻ nhỏ… nên tiêm vắc-xin phòng bệnh hằng năm.

 

Với câu hỏi vì sao cần tiêm vắc-xin cúm mùa mỗi lần trong năm, theo các bác sỹ, cúm mùa do vi rút cúm (thường là 4 chủng từ H1N1, H3N2 và 2 chủng nhóm B) gây ra và nó lan truyền trong cộng đồng với khả năng biến đổi kháng nguyên liên tục (chúng ta sẽ thường xuyên tiếp xúc với vi rút cúm mới) nhưng theo quy luật nhất định về di truyền. Vì mỗi năm, chủng vi rút cúm lưu hành khác nhau nên chúng ta cần tiêm nhắc vắc-xin cúm mùa hàng năm (1 lần trong năm).

 

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) từ lâu thiết lập các trạm quan trắc vi rút cúm mùa trên khắp thế giới (có cả ở Việt Nam) để phân lập, xác đinh vi rút cúm mùa lưu hành ở các khu vực (các vùng địa lý, khí hậu, Bắc bán cầu và Nam bán cầu…).

 

Từ đó dự đoán, xác định chủng vi rút cúm sẽ xuất hiện vào mùa Đông Xuân khu vực Bắc bán cầu (từ tháng 10 đến hết tháng 4 năm sau) và vào mùa Đông xuân khu vực Nam bán cầu (từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm).

 

Từ việc xác lập được khả năng chủng vi rút cúm nào sẽ hoành hành ở đâu (Bắc và Nam bán cầu), WHO sẽ đưa ra các hướng dẫn về chủng vi rút cúm để sản xuất vắc-xin phòng cúm mùa cho các nhà sản xuất vắc-xin tuân theo và cung cấp cho thị trường theo thời gian tốt nhất (Bắc bán cầu là vào tầm tháng 8-9, còn Nam bán cầu là vào tháng 4-5 hàng năm).

 

Đó là lý do tại sao chúng ta sống ở Việt Nam lại cần tiêm vắc-xin cúm mùa mỗi năm 1 lần và vào thời điểm trước khi mùa bệnh cúm bắt đầu cũng như cần tiêm đúng vắc-xin theo mùa đã được khuyến cáo.

 

Do Việt Nam nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa nên mùa cúm ở miền Bắc và miền Nam có thể lệch nhau chút về thời gian nhưng vì chúng ta nằm trọn vẹn ở Bắc bán cầu và theo khuyến cáo của WHO, chúng ta nên tiêm đúng chủng loại vắc-xin Bắc bán cầu theo mùa, tức là bao trùm từ mùa Đông năm nay tới hết mùa Xuân năm sau.
 

Theo Baodautu.vn